Algoritmes die bah zijn en platvorms. Daar wil ik het over hebben. 

Gisteren zat ik op de bank met Surfoloog. Ik had net een Brabantse curry gemaakt met veel te veel Kurkuma erin en veel te weinig smaak. Om niet teveel bezig zijn met het proeven van het eten, besloten we om het nieuwe seizoen van Black Mirror een kans te geven. Een aflevering met Miley Cyrus erin en een Furby die door Apple gemaakt zou kunnen zijn. Op papier klonk het veelbelovend.

Voor de mensen die Black Mirror niet kennen: Black Mirror is een drama schuine streep science-fiction serie die een licht werpt op de donkere zijde van technologie. De strekking van de serie is dat technologie awesome is, maar dat de mens daarentegen vreselijk is en weggetjes vindt om deze awesomeness op de slechtst mogelijke manier uit te buiten.  

Black Mirror is cynisch en de afleveringen smaken na afloop altijd een tikkeltje bitter. Je wordt gedwongen om na te denken over de manier waarop onze moderne cultuur vormgegeven wordt. 

In deze aflevering uit seizoen vijf raakte een introvert tienermeisje gefixeerd op haar nieuwe Artificial Intelligence pop, Ashley Too – die gebaseerd is op haar favoriete popster Ashley O. Waar de aflevering leek te beginnen als een ingang om de discussie over rolmodellen en morele kwesties in Artifical intelligence aan te kaarten, veranderde het steeds meer in vehikel om Miley Cyrus te rebranden als een geloofwaardige actrice. 

Ga daar maar aan staan

Een show als Black Mirror leent zich er natuurlijk prima voor om dat zoetsappige Disney marketing imago voorgoed achter je te laten. Voor Black Mirror zelf daarentegen was deze aflevering een beetje “off-brand”. Als een blikje lauwe River cola bij 33 graden als je op zoek bent naar zo’n ijskoude Coca-Cola uit de reclame. Met van die condens druppeltjes die langs het aluminium tranen. 

Aangezien ik toch al filmrecensentje aan het spelen was, leek het me interessant om een rationele verklaring te vinden voor de keuze van Miley Cyrus. Al kwam ik er al gauw achter dat makers van Black Mirror het script voor de grap naar Miley op hadden gestuurd. In de voorgaande seizoenen kwamen nauwelijks bekende acteurs voor. Dat Miley Cyrus instemde met het plan vonden de makers dan ook “bizar en behoorlijk surreëel”.

Uiteindelijk blijken regisseurs ook maar gewoon mensen te zijn die graag een lolletje willen maken en absurde acteurs willen casten. Dat was één van de kernconclusies uit mijn diepteonderzoek. Ook filmregisseurs modderen maar wat aan.

Ik ben hier echter niet om filmrecensies te geven of de carrière van ex tienersterren te analyseren. Daar heb je zure recensenten voor die doen alsof hun subjectieve smaak een feit is omdat ze een streng rond brilletje dragen en teveel rode wijn zuipen. Al zal ik me op dit punt ook niet laten verleiden om de beroepsgroep recensenten belachelijk te maken. 

En over rode wijn gesproken:

Daar zijn ze zelf namelijk meer dan toe in staat

Deze supermarkt Zuid-Afrikaan slurpt ook heerlijk weg hoor. Hoeft niet per se door de Hachee geklokt worden. 

Waar ik vooral mee in mijn maag zat was de discrepantie in kwaliteit tussen de gemiddelde (lees: steengoede) Black Mirror afleveringen en deze ‘Rachel, Jack & Ashley Too’ editie. 

Hoewel Het Parool het ‘de sterkste aflevering van dit seizoen noemde’ – en ik nu niet meer weet of ik de rest van het seizoen nog wel een kans wil geven of Het Parool wil lezen – vond ik het lijken op een slap tienerdrama met minder diepgang dan iemand die zegt dat hij ‘eigenlijk alles wel zeg maar’ luistert qua muziek, en daarmee eigenlijk alles op SkyRadio bedoelt. Het blok Gouda in mijn koelkast kent meer diepgang. 

Overigens, ik heb niets tegen mensen die naar SkyRadio luisteren. Mensen die alleen naar muziek luisteren via de radio daarentegen, zoals mijn moeder, daar krijg ik lichtelijk de kriebels van. 

Waarom? Omdat het te maken heeft met een stukje bewuste consumptie. Je zegt toch ook niet: “vanaf nu ga ik alleen nog maar dingen eten die andere mensen mij aanbieden”. Stel dat iemand je de hele tijd kalfkroketten op een wit bolletje voert, dan ben je daar naar verloop van tijd toch wel een beetje klaar mee. Hoe lekker die gefrituurde ragout op z’n tijd ook kan zijn. 

We worden ons steeds bewuster van wat we consumeren. We eten falafel bij de dönertent in plaats van kebab en doen boodschappen bij de Ekoplaza. Waarom doen we dit niet online?

Onze smaak veralgemeniseerd onder de invloed van commercie. Ik had het er al over in de podcast Lionel Depressie; we krijgen te vaak dingen voorgeschoteld die anderen voorgekauwd hebben. 

Niet alleen op het gebied van eten, maar ook in de media, de politiek en vrijwel overal waar commerciële belangen meespelen. 

Laten we voor nu de media als uitgangspunt nemen, aangezien ik hier als infloewenser schuine streep content creator schuine streep andere walgelijke term dagelijks mee te maken heb. Mannen in pakken die Senior Multi-Channel Growth Developer in hun LinkedIn titel hebben staan, bepalen wat de gemiddelde Netflixer leuk vindt om te kijken. Iets dat lekker weg moet kijken, maar tegelijkertijd niet te uitgesproken moet zijn qua textuur en smaak. Olvarit voor volwassen. Je weet wel wat die ranzige vaaloranje kant-en-klaar hapjes voor babys en Peuters.  

“Ja toe maar. Daar komen de bewegende beeldjes aangevlogen. Oogjes open. Hap hap hap.”- de Senior Multi-Channel Growth Developer

Kijk bijvoorbeeld eens naar de trending pagina’s van grote platforms als Youtube, instagram of Facebook. Daar is alles gesorteerd op wat nu ‘actueel’ en ‘hot’ is. 

En wie bepaalt dan wat er ‘actueel’ en ‘hot’ is? 

Dat zijn wij.

En wie zijn wij?

Iedereen die op deze platforms rondklikt. 

Dingen die veel bekeken worden komen in een lijstjes met andere dingen die veel bekeken worden en worden daarom nog meer bekeken. Populair zijn wordt dus beloond met nog meer populariteit. 

En waarom doen deze platforms dat dan? 

Ik denk dat populaire shit nog populairder wordt gemaakt omdat er een grotere kans is dat de gemiddelde mens daar liever naar kijkt. En als de gemiddelde mens langer en vaker naar je filmpjes kijkt, dan wordt je platform groter en dan verdien je nog meer geld. Aandacht is zo’n beetje de valuta waar alle grote platforms op draaien. 

De Amerikaanse psycholoog en socioloog had dit een paar decennia gelden al door. Dit is wat hij in 1971 over informatie en aandacht zei:

“In an information-rich world, the wealth of information means a dearth of something else: a scarcity of whatever it is that information consumes. What information consumes is rather obvious: it consumes the attention of its recipients. Hence a wealth of information creates a poverty of attention and a need to allocate that attention efficiently among the overabundance of information sources that might consume it.”

Hoe meer informatie we aangeboden krijgen, hoe minder aandacht we overhouden om het actief te verwerken.

Als deze schaarse aandacht vervolgens ook nog eens verzwolgen wordt door generieke informatie, dan zijn de rapen volledig gaar. De boog van onze aandachtsspanne lubbert steeds verder uit en we krijgen voortdurend een gemiddelde voorgeschoteld. Er is geen mogelijkheid meer om een sterke eigen mening te isoleren, of om een sterk element te ontdekken in een imperfecte vorm van content. Zoiets reduceert een unieke stem tot een eenheidsworst-echo.

Alle trending lijstjes, IMDB ranglijsten, muziekhitlijsten, de Instagram explore pagina en reviewplatforms zorgen ervoor dat we langzaamaan allemaal hetzelfde worden. Dat klinkt misschien heel dramatisch, maar denk er maar eens over na. Uiteindelijk zorgt dat continue gemiddelde beeld ervoor dat we nauwelijks meer blootgesteld worden aan uitschieters. We krijgen alleen maar te zien wat we wel prima vinden, maar nooit meer iets dat eruit springt. En we hebben steeds minder tijd om te ontdekken wat ons dan wel echt prikkelt. Iets dat niet alleen maar inspeelt op onze primitieve biologische zuchten. 

Net zoals het geval is in de aflevering met Miley Cyrus. Platforms worden platvorms. Alles vervlakt. Wordt smaaklozer. 

Althans, dat is mijn ongezouten mening.

De algoritmes schotelen ons Rendang kroketten voor omdat ze denken dat we de Rendang van de Indo om de hoek te pittig vinden. 

En da’s zonde. 

Of ben ik nu de recensent geworden van de Black Mirror aflevering waar ik zelf in ben beland?